บอร์ดสุขภาพจิตแห่งชาติ ผลักดันร่างแผนพัฒนาสุขภาพจิตพ.ศ.2560-2579 เป็นแผนระดับชาติ 20 ปี ฉบับแรกของประเทศ มี 4 กลยุทธ์ใหญ่เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชนใช้ดำเนินงานอย่างเป็นรูปธรรมและมีทิศทางเดียวกัน ขณะนี้รอเข้าที่ประชุม ครม. พร้อมทั้งปรับแก้พระราชบัญญัติสุขภาพจิตพ.ศ. 2551 อีก 25 มาตราให้ทันสมัย เพิ่มความคล่องตัวการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ ขณะนี้อยู่ระหว่างขั้นตอนของกฎษฎีกา พร้อมทั้งเร่งจัดระบบดูแลผู้ป่วยสุขภาพจิตเร่ร่อน ใน กทม.และเมืองใหญ่ทุกภาคอย่างเร่งด่วน รายงานผลใน 3 เดือน

วันนี้ (20 เม.ย.2561) ที่ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล พลเอก ฉัตรชัย สาริกัลยะ รองนายกรัฐมนตรี
เป็นประธานการประชุมคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2561 โดยมี นายแพทย์กิตติศักดิ์ กลับดี ที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข นายแพทย์มรุต จิรเศรษฐสิริ รองปลัดกระทรวงสาธารณสุข นายแพทย์ชิโนรส        ลี้สวัสดิ์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต กรรมการและเลขานุการคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ พร้อมด้วยคณะผู้บริหารกรมสุขภาพจิตและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมประชุม

พลเอกฉัตรชัยฯ กล่าวว่าการขับเคลื่อนการบังคับใช้พระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)สุขภาพจิต พ.ศ. 2551 มีความก้าวหน้าตามลำดับ  โดยมุ่งเน้นการคุ้มครองสิทธิของผู้ที่มีความผิดปกติทางจิตให้ได้รับการบำบัดรักษาตามมาตรฐานทางการแพทย์ ซึ่งขณะนี้ขยายผลถึงระดับจังหวัดทั่วประเทศ จากการติดตามผลการดำเนินงานในรอบ1ปี พบว่าปัญหาสำคัญที่ต้องอาศัยการดำเนินการแก้ไข โดยกลไกของคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ เพื่อให้เกิดความร่วมมือของหลายกระทรวง คือปัญหาผู้ป่วยสุขภาพจิตเร่ร่อน ที่จำเป็นต้องมีการดำเนินการเชิงรุก เพื่อให้ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม ไม่ให้เกิดอันตรายต่อตนเองและสังคม มติที่ประชุมวันนี้จึงกำหนดให้มีเป้าหมายเร่งด่วนในการดูแลผู้ป่วยสุขภาพจิตเร่ร่อนในกรุงเทพมหานครและเมืองใหญ่ทุกภาค โดยให้กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงมหาดไทย สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องบูรณาการร่วมกันให้ได้ตามเป้าหมาย และรายงานผลต่อคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติใน 3 เดือนข้างหน้า

สำหรับการดำเนินงานตามพรบ.สุขภาพจิต พ.ศ. 2551 ขณะนี้ดำเนินการ 2 เรื่องใหญ่ ประการแรก คือ       การจัดทำแผนพัฒนาสุขภาพจิตแห่งชาติฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560-2579 เป็นแผน 20 ปี สอดรับกับแผนพัฒนาประชากรขององค์การสหประชาชาติและยุทธศาสตร์ไทยแลนด์ 4.0 เพื่อให้ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชนใช้เป็นกรอบปฎิบัติอย่างบูรณาการทิศทางเดียวกันอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อพัฒนาและขับเคลื่อนงานสุขภาพจิตและจิตเวชให้มีประสิทธิภาพ ลดปัจจัยเสี่ยง เพิ่มปัจจัยคุ้มครองด้านสุขภาพจิต ส่งเสริมให้ประชาชนมีความตระหนักและความเข้าใจต่อปัญหาสุขภาพจิต รวมทั้งสร้างความเข้มแข็งของภาคีเครือข่าย ในการลดอคติต่อผู้มีปัญหาสุขภาพจิต ประการที่ 2 คือการปรับแก้พ.ร.บ.สุขภาพจิต พ.ศ. 2551 ซึ่งใช้มานาน 10 ปี ให้ทันสมัยยิ่งขึ้น  

ทั้งนี้ แผนพัฒนาสุขภาพจิตแห่งชาติฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560-2579 มีวิสัยทัศน์คือคนไทยมีปัญญา อารมณ์ดี และมีความสุข อยู่ในสังคมอย่างทรงคุณค่าประกอบด้วย 6 เป้าหมายหลัก ได้แก่ 1. เพิ่มไอคิวหรือความฉลาดทางสติปัญญาเด็กไทยจาก 98.23 ในปี 2559 ให้มากกว่าหรือเท่ากับ 105 ในปี 2579, 2. เด็กไทยมีอีคิวหรือความฉลาดทางอารมณ์ในระดับปกติ จากปี 2559 ร้อยละ 77 ให้ได้มากกว่าร้อยละ 85 ในปี 2579, 3. สร้างครอบครัวเข้มแข็งและอบอุ่น จากปี 2559 ร้อยละ 67.98 ตั้งเป้าหมายให้ได้ร้อยละ 95 ในปี 2579, 4. ประเทศไทย ในปี 2559 มีคะแนนความสุขที่ 6.424 คะแนน อยู่ในอันดับ 32 ของโลก จากทั้งหมด 155 ประเทศ โดยวางเป้าหมายให้มีคะแนนความสุขเท่ากับหรือเพิ่มขึ้น 0.4 ในปี 2579, 5. ลดอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จจาก 6.35 ต่อแสนประชากร ในปี 2559 ให้ไม่เกิน 5.1 ต่อแสนประชากร ในปี 2579 6. ร้อยละของอำเภอที่บูรณาการการดำเนงานสุขภาพจิตตามมาตรฐานแล้วส่งผลให้ประชาชนมีความสุขและมีคุณภาพชีวิตดี ซึ่งเริ่มตั้งแต่พ.ศ. 2560 ตั้งเป้าร้อยละ 50 ให้เพิ่มเป็นร้อยละ 65 ในปี 2579 โดยมี 4  กลยุทธ์หลักดำเนินงานดังนี้ กลยุทธ์ที่ 1 การส่งเสริมและป้องกันปัญหาสุขภาพจิตตลอดช่วงชีวิต,    กลยุทธ์ที่ 2 พัฒนาระบบบริการสุขภาพจิตและจิตเวช, กลยุทธ์ที่ 3 การขับเคลื่อนและผลักดันมาตรการทางกฎหมาย สังคมและสวัสดิการ และ กลยุทธ์ที่ 4 พัฒนาวิชาการ การศึกษาวิจัย เพื่อพัฒนากลไกการดำเนินงานด้านสุขภาพจิตให้มีประสิทธิภาพ ขณะนี้ได้เสนอแผนฯดังกล่าวเข้าสู่การพิจารณาของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ(สศช.) คาดว่ารู้ผลเรื่องการนำเสนอต่อที่ประชุมครม.ประมาณเดือนมิถุนายน 2561 นี้ มติที่ประชุมได้มอบหมายให้คณะอนุกรรมการจัดทำนโยบายและยุทธศาสตร์สุขภาพจิตแห่งชาติ จัดทำแผนปฏิบัติการ (action plan) ซึ่งเป็นแผนบูรณาการของทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชนรวมไม่ต่ำกว่า 10 หน่วยงาน เพื่อให้สามารถลงมือปฏิบัติงานได้ทันทีหากแผนพัฒนาสุขภาพจิตแห่งชาติฉบับที่ 1 นี้ได้รับการเห็นชอบแล้ว  

 ทางด้าน นายแพทย์ชิโนรส ลี้สวัสดิ์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต ในฐานะกรรมการและเลขานุการคณะกรรมการสุขภาพจิตแห่งชาติ กล่าวเพิ่มเติมว่า ในการแก้ไขพระราชบัญญัติสุขภาพจิต พ.ศ.2551 ซึ่งมีทั้งหมด 6 หมวด  
54 มาตรา กฎหมายฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจ มีทัศนคติที่ดีต่อผู้ที่มีความผิดปกติทางจิต รวมถึงการคุ้มครองสิทธิให้ผู้ที่มีความผิดปกติทางจิต ได้รับการบำบัดรักษาฟื้นฟูอย่างถูกต้องเหมาะสมจนมีอาการทุเลา เพื่อลดอันตรายร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้นต่อตนเอง หรือทรัพย์สินหรือผู้อื่น และสามารถกลับไปใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างปกติสุข ซึ่งในทางปฏิบัติพบว่า ยังมีปัญหา ข้อจำกัดหลายประการ จึงได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมเพื่อให้สอดคล้องหรือเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบันรวม 25 มาตรา เช่น มาตรา 12 ให้จิตแพทย์ที่เป็นประธานคณะกรรมการสถานบำบัดรักษา ไม่ต้องระบุว่า เป็นจิตแพทย์ที่ทำงานประจำสถานพยาบาลเท่านั้น แต่ให้เป็นจิตแพทย์ทั่วไปที่ไม่ได้อยู่
ประจำ สามารถเป็นคณะกรรมสถานบำบัดรักษาได้, มาตรา 46 ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพ.ร.บ.สุขภาพจิตสามารถเข้าไปในเคหะสถานหรือสถานที่ใดๆ สามารถเข้าไปได้ตลอดเวลา จากเดิมที่กำหนดให้เข้าได้เฉพาะเวลาพระอาทิตย์ขึ้นจนถึงพระอาทิตย์ตก  และเพิ่มเติมบุคลากรด้านการแพทย์ฉุกเฉิน 1669 ทั้งเจ้าหน้าที่ภาครัฐและองค์กรเอกชนเป็นผู้ให้การช่วยเหลือตามที่พนักงานเจ้าหน้าที่ร้องขอตามกฎหมายฉบับนี้ด้วย ซึ่งเดิมมีเฉพาะพนักงานฝ่ายปกครองและตำรวจเท่านั้น ขณะนี้อยู่ระหว่างการพิจารณาในชั้นกฤษฎีกา เพื่อเสนอสภานิติบัญญัติแห่งชาติ พิจารณาและเสนอเข้าที่ประชุมครม. ในการประกาศบังคับใช้เป็นกฎหมายต่อไป